آگاهسازی مردم و ارشاد آنان برای دفاع از مسائل خود و حركت برای پيروزی مهمترين شاخص اقدام و حركت امام موسی صدر بود و نگاه ايشان به انسان، فرد و جامعه براساس اين بود كه بايد به سوی كمال حركت كنند.
خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) در راستای توليد سلسله برنامههای تلويزيونی با كارشناسان و صاحبنظران لبنانی درباره ابعاد اجتماعی و سياسی شخصيت امام موسی صدر كه از سوی شبكه ماهوارهای «المنار» لبنان پوشش داده میشود، بخش سوم گفتوگوی خود را به بحث و گفتوگو با «عفاف الحكيم»، بانوی پژوهشگر لبنانی و رئيس شاخه زنان حزبالله لبنان و «ريما الفخری»، پژوهشگر مطالعات سياسی لبنان و عضو شورای سياسی حزبالله اختصاص داد.
عفاف الحكيم در ابتدای اين برنامه تلوزيونی و در پاسخ به اين پرسش كه «آيا میتوان انديشه دينی را پايه و اساس تغيير از ديدگاه امام موسی صدر قلمداد كرد؟» گفت: بدون شك سخن گفتن درباره امام موسی صدر كار بسيار مهمی است؛ زيرا ايشان حافظ انديشه و خطمشی دينی در لبنان بودند و با انديشه و خطمشی دينی تغييرات عميقی را در جامعه لبنان به وجود آورد.
وی افزود: امام موسی صدر پس از رحلت «سيد عبدالحسين شرفالدين»، رهبر سابق شيعيان لبنان، در شهر صور برای پركردن جای ايشان به لبنان آمدند و در واقع جانشين ايشان در جنوب لبنان شدند، اما ايشان با ورود به عرصههای دينی، سياسی و اجتماعی توانستند بسيار تاثيرگذار واقع شوند.
عفاف الحكيم اضافه كرد: امام موسی صدر كه پس از رحلت «سيد عبدالحسين شرفالدين»، رهبر دينی سابق شيعيان لبنان، با گفتمان دينی، سياسی و اجتماعی نوينی به جامعه لبنان وارد شد، توانست تغييرات عميقی را در جامعه لبنان و به ويژه جامعه شيعيان اين كشور به وجود بياورد.
مجری برنامه در ادامه گفتوگو، درباره ديدگاه امام موسی صدر درباره عدالت اجتماعی سوال كرد و در پاسخ به اين پرسش تصريح كرد: امام موسی صدر در شهر صور لبنان كه اقوام و پيروان مذاهب مختلفی در آن زندگی میكنند، سكنی گزيد و در طول مدتی كه در آنجا بود توانست جنبش اجتماعی، سياسی و دينی مهمی را در آن جامعه آغاز كند و سپس با تمام مناطق جنوب لبنان ارتباط برقرار كرد و از طريق اين ارتباطات توانست دوستان و پيروان بسياری را كسب كند كه بعدها از طريق آنها تغييرات بزرگی را در سطح جامعه لبنان رقم زد.
الحكيم در ادامه اظهار داشت: امام موسی صدر توانست روابط صميمانهای را با تمامی مذاهب و اقوام لبنانی ايجاد كند و اين روابط را حتی به مدارس، دانشگاهها و مجامع لبنانی گسترش و توسعه داد، اما اين روابط صميمانه همواره خطاب شمولگرا و عام خود را حفظ كرد و به اين خطاب كه همان خطاب قرآن نسبت به مردم است پايبند بودند.
وی تاكيد كرد: امام موسی صدر فعاليتهای زيادی را پايهگذاری كرد و در اين فعاليتها، افرادی از پيروان مذاهب و اديان مختلف ايشان را همراهی میكردند و ايشان در سايه چنين همكاریهايی توانست به همه عرصهها وارد شوند، همچنان كه پرداختن ايشان به مسئله فلسطين بهعنوان مهمترين اولويت، تشكيل شورا در جنوب لبنان و پرداختن به مسئله فلسطينيان در خارج گويای اين مسئله است.
الحكيم گفت: امام موسی صدر حتی روابط مستحكمی را با لبنانیهای مقيم اروپا و آفريقا برقرار كرد و به اين صورت نهضت و جنبش شامل و عامی را كه تمامی مذاهب و اديان در بر میگيرد را آغاز كردند و با اخلاص و اخلاق والا درصدد پاياندادن به تفرقههای مذهبی و گردآوردن پيروان همه مذاهب در لبنان بود.
وی درباره ميزان تأثير افكار و انديشههای امام موسی صدر بر بانوان عضو و فعال در جنبش حزبالله تصريح كرد: نهضت امام موسی صدر بسيار گسترده بود و ساير اقشار و گروههای جامعه را در بر میگرفت.
الحكيم خاطرنشان كرد: امام صدر خواستار حضور فعالانه زنان در عرصه بودند و ما نيز در آن زمان در جلساتی كه ايشان در مركز اسلامی شيعيان در لبنان حضور پيدا میكردند، حاضر میشديم و ايشان همواره ما را به حضور و فعاليتهای اجتماعی تشويق میكردند و در همين راستا دانشكده پرستاری برای بانوان را در شهر صور و نيز مدرسه دخترانهای را در همان شهر برای دختران تاسيس كردند.
وی افزود: امام موسی صدر با شناختی كه از زن لبنانی داشتند سعی كرد كه نمونهای عملی را برای آنان قرار بدهند؛ بنابراين خواهر گراميشان «ربابه صدر» را بهعنوان نمونه و الگويی برای تشويق زنان لبنانی به مشاركتهای اجتماعی و سياسی برگزيد.
در ادامه اين برنامه تلويزيونی، «ريما فخری»، عضو شورای سياسی حزبالله، و در پاسخ به نخستين پرسش مجری برنامه مبنی بر اينكه «نقش امام موسی صدر در تقويت پايه سياسی شيعيان لبنان را چگونه ارزيابی میكنيد؟» گفت: مهمترين مسئلهای كه برای امام موسی صدر مطرح بود ايجاد نهضت ملی و آگاهیبخشی به مردم برای اقدام در جهت پيروزی عليه دشمنان بود.
وی افزود: امام موسی صدر به انسان و جامعه بهعنوان موجوداتی كه بايد به سوی كمال سير بكنند، مینگريست.
فخری تصريح كرد: امام موسی صدر پس از بازگشت به لبنان ميزان فقر و محروميت حاكم بر جامعه لبنان و فشارها و درد و رنجی كه رژيم صهيونيستی برای مردم آن ايجاد كرده بود را به خوبی درك كرد و در كنار اين درك به اهميت مسئله فلسطين نيز واقف بود؛ بنابراين ايشان به گردآوردن مردم لبنان حول محور دين و وطن برای پايان دادن به اين مسائل و قدرتمندساختن مردم برای دفاع از سرزمين خود را آغاز كردند.
وی در ادامه اظهار داشت: امام موسی صدر در همين راستا سخنرانیها و اظهاراتی را درباره بسيج و آمادهسازی مردم انجام میدادند. و هميشه اذعان داشتند كه جامعه بينالملل و كشورهای عربی درصدد كمك مردم لبنان بر نخواهند آمد لذا مردم لبنان برای آزادسازی سرزمين خود بايد قدرت و اقتدار لازم را خود به دست بياورند.
الفخری تاكيد كرد: امام موسی صدر برای تأسيس و تقويت پايههای سياسی شيعيان، فرهنگ جامعه لبنان را نيز به كار گرفت و با آن انديشه بسيج مردمی و فرهنگ ملی مردم را به جهاد و مقاومت دعوت كرد و نخستين پايههای سياسی را به وجود آورد.
وی در پاسخ به پرسش «تأثير انديشههای امام موسی صدر بر جنبشهای مقاوم به ويژه حزبالله را چگونه ارزيابی میكنيد؟» گفت: پس از آمدن امام موسی صدر به لبنان، اهالی جنوب ايشان را بهعنوان رهبر و الگوی اصلی پذيرفتند و ايشان بهعنوان رهبر حزبالله و جنبش امل نقش ايفا كردند و مردم مسلمان و مسيحی لبنان را به مقاومت در برابر رژيم صهيونيستی فراخواند.
پژوهشگر مطالعات سياسی لبنان و عضو شورای سياسی حزبالله در پاسخ به پرسش ديگری مبنی بر اينكه كدام آموزههای امام موسی صدر برای ايجاد وحدت ملی و تقويت آن در لبنان كاركرد دارند؟ تصريح كرد: امام موسی صدر تلاش كرد از تمامی اقشار و گروههای سنی و مذهبی جامعه استفاده كند و هميشه ديگران را به گفتوگو دعوت میكرد و حتی ذكر میكنند كه ايشان به خاطر اعتقاد به لزوم صميميت ميان پيروان اديان مختلف در مراسم ويژه مسيحيان شركت میكردند.
وی افزود: وحدت و يكپارچگی مردم لبنان در آشناساختن جهانيان با شرايط و مظلوميت دو ملت لبنان و فلسطين تاثير بسيار دارد و ايشان با وجود اتهامات گوناگونی كه متوجه وی میشد بر گفتوگو و ايجاد ارتباط ميان مردم تاكيد داشت.
الفخری تصريح كرد: در سالی كه عاشورا با ميلاد حضرت عيسی (ع) و عيد مسيحيان همراه بود ايشان بارها سخنرانی كردند و اين همزمانی مناسبات را در جهت ايجاد اتحاد و همدلی ميان مسلمانان و مسيحيان مهم تلقی كردند.
وی در ادامه در پاسخ به پرسشی مبنی بر اينكه هدف امام موسی صدر از ايجاد برخی اصلاحات در قانون لبنان و تاكيد بر حفظ كرامت لبنان در اثنای جنگ لبنان و رژيم صهيونيستی چه بود؟ گفت: امام موسی صدر هميشه از دولت مركزی میخواست تا در جهت تقويت جامعه جنوب لبنان تلاش كند، زيرا برای اين منطقه ارزش خاصی قائل بودند و به مظلوميت آن اعتقاد داشتند.
الفخری با اشاره به اينكه امام موسی صدر در جهت اصلاح قوانين در جهت حمايت از مناطق محروم تلاش بسيار كردند، افزود: مردم جنوب لبنان در آن زمان بسيار از محروميت درد میكشيدند و توانايی مقابله با كوچكترين تعدی از سوی رژيم صهيونيستی را نداشتند؛ بنابراين امام صدر در جهت دفاع از آنان از طريق اصلاح قوانين بر آمد.
اين بانوی پژوهشگر لبنانی در پايان در پاسخ به پرسش پايانی مبنی بر اينكه آيا مجاهدان فلسطينی از انديشههای جهادی امام موسی صدر بهره بردهاند؟ خاطرنشان كرد: امام صدر نخستين حامی و مدافع مسئله فلسطين بود و مسلمانان را به دفاع از فلسطين و آزادسازی آن از دست رژيم صهيونيستی فرا میخواند.