آیندۀ بهتر و آرمانی همان چیزی که از دوران افلاطون رؤیا بوده است و آن را «مدینۀ فاضله» میگفتند، این آینده و این جامعۀ آرمانی، که همۀ تواناییها و همۀ فرزندان بشر در ساختن آن مشارکت داشته باشند، آرزوی همۀ انسانهاست. عقیدۀ شیعیان به امام مهدی(عج) در حقیقت، انتظار فردی است که برانگیزاننده و بشارتدهندۀ این آینده است؛ آیندهای که آرزوی همه و آیندۀ همه است.
امام موسی صدر در نیمۀ شعبان برای افتتاح مسجد یمونه به این روستا می رود. وی در سخنان خود در مراسم افتتاح این مسجد به تبیین مفهوم انتظار و معنای امید و آسیب شناسی انتظار می پردازد.
امام در بخشی از تحلیل خود به مسئلۀ عمومیت ظهور منجی در میان فرق و ادیان اشاره می کند و میکوشد با تحلیل عقلانی و صورتبندی منطقی توضیح دهدکه چرا باور به منجی آخر الزمان در میان ابنای بشر عمومیت دارد.
متن کامل این سخنرانی پیش از این با عنوان «موعود و میعاد» منتشرشده است. اکنون و به مناسبت سالروز میلاد امام عصر ـ عجل الله تعالی فرجه ـ بخشی از مطالب ایشان را که به چرایی عمومیت باور به منجی آخرالزمان پرداخته است، منتشر می کنیم.
امام دوازدهم، همانگونه که میدانید، امام منتظَر است. ما در انتظار ظهور آن حضرتیم، تا جهان را، پس از فرو رفتن در ظلم و جور، آکنده از عدل و قسط کند. اندیشۀ ظهور مهدی به شیعیان اختصاص ندارد. این عقیده در کتب روایی همۀ مذاهب اسلامی یافت میشود. صدها و هزاران روایت دلالت بر این دارند و ثابت میکنند که پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «اگر از دنیا تنها یک روز باقی مانده باشد، خداوند آن روز را طولانی میگرداند، چندان که مردی از اهل بیت من، همنام و همکنیۀ من، ظهور کند و زمینِ پر از ظلم و بیداد را از عدل و قسط پر کند.»
این حدیث در همۀ مذاهب اسلامی متواتر است. پس این اندیشه به مذهب خاصی در اسلام اختصاص ندارد. این نظریهای فراگیر و عمومی است. انتظار منجی، انتظار روح حق و انتظار حادثهای عظیم در همۀ مذاهب و ادیان وجود دارد و همۀ دینداران به این نظریه اعتقاد دارند.
این اندیشه از حوزۀ فعالیتهای دینی فراتر میرود و فعالیتهای علمی را نیز شامل میشود. هرگاه به تلاش انسانها در حوزههای گوناگون نظری بیندازیم، مشاهده میکنیم که در همۀ عرصهها، همچون علم و فلسفه و ادبیات و تجارب اجتماعی، نظامها و مقررات، رو به کمال دارند و در همۀ مسائل زندگی به سوی اوضاع و احوال برتر پیش میروند. گرچه آدمی گاهی میلغزد و گاه اشتباه میکند و منحرف میشود، این لغزشها، در حرکت اصلی زندگی بشر و در روندِ کلی آن، اموری جزئیاند. بشر از ابتدا در حال تکامل و ترقی و تعالی بوده و به سوی بهتر شدن گام برداشته است. بشر مطمئن است که وضعیت برتر برای او امکانپذیر است و از همین رو، برای رسیدن به آن تلاش میکند.
اگر، آنگونه که برخی اعتقاد دارند، بشر رو به سقوط و نابودی داشت یا جهان در حال پسرفت و حرکت قهقرایی بود و در امور مختلف به وضع نامطلوبتر راه میپیمود، انسان، با امید و قدرت و ایمان، برای آینده تلاش نمیکرد.
زنجیرۀ مستحکمِ علم از حوزههای مختلف علمی و نظامهای اجتماعی میجوشد. تلاشهایی که برای تجربهاندوزی در حوزههای اجتماعی و نیز در نجوم و ساخت ابزار و وسایل و عرصۀ حملونقل صورت میگیرد، همه و همه، آیندۀ بهتر را نوید میدهند؛ آیندهای که در آن، همۀ افراد بشر توان و امکانات و شایستگی خود را برای رسیدن به زندگی سعادتمندانه به کار میگیرند.
همانگونه که استحضار دارید، در حال حاضر، تنها بخشی از توان انسان یا به تعبیر بهتر، بخش اندکی از توانایی بشر در راه زندگی به کار میرود و بخش عمدۀ استعدادها معطل مانده و، همچنین، اغلب افراد همواره خارج از گود هستند و توان و شایستگی آنان صرف تأمین زندگی و سعادت انسان نمیشود.
هر یک از ما، در هر حوزهای از حوزههای انسانی، برای رسیدن به قلّه در تلاش است. اما کدامین قلّه؟ قله آن است که همۀ انسانها با تمام شایستگیها، نه فقط با توان مادی یا فکری، در راه خیر و صلاح بشر تلاش کنند. شکی نیست که این نظام، همانند آرزویی، بر فکر و اندیشۀ هر انسان تلاشگری سایه افکنده است.
بنابراین، آیندۀ بهتر و آرمانی همان چیزی که از دوران افلاطون رؤیا بوده است و آن را «مدینۀ فاضله» میگفتند، این آینده و این جامعۀ آرمانی، که همۀ تواناییها و همۀ فرزندان بشر در ساختن آن مشارکت داشته باشند، آرزوی همۀ انسانهاست. عقیدۀ شیعیان به امام مهدی(عج) در حقیقت، انتظار فردی است که برانگیزاننده و بشارتدهندۀ این آینده است؛ آیندهای که آرزوی همه و آیندۀ همه است.