مهدی فیروزان خواهرزاده امام موسی صدر گفت: امام موسی صدر از جمله کسانی است که مدارا برایش یک تاکتیک نبود که براساس نیازهای روز از آن استفاده کند، بلکه مدارا در تمام سیره، رفتار و کردار او نهادینه بود.
مهدی فیروزان خواهرزاده امام موسی صدر، مدارا و تحمل پذیری را یکی از بزرگترین نیازهای منطقه خاورمیانه دانست و امام موسی صدر را به عنوان یکی از مهمترین رجال مدارا معرفی کرد.
وی در گفت و گو با روابط عمومی مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، با تشریح وضعیت کنونی منطقه خاورمیانه گفت: شاید در ۲۰۰ در ۳۰۰ سال اخیر کمتر شرایط زمانی وجود داشته باشد که اینقدر جهان را نیازمند مدارا کرده باشد. اینکه امسال جهان بر مدارا تاکیده گذاشته و در ایران هم مراسمی به مناسبت روزجهانی مدارا برگزار شد، شاید احساس نیازی است که نسبت به گذشته بیشتر حس میشود.
وی افزود: هم اکنون منطقه خاورمیانه درگیر آتشی است که تازه شروع شده و روبه افزایش است. ریشه بسیاری از این فتنهها، عدم تحمل و مداراست. اگر مدارا به عنوان یک اصل حاکم بر رفتارهای گوناگون مردم منطقه و حکومتگران عملکرد جدی میداشت، موقعیت منطقه به شرایط فعلی نمیرسید.
فیروزان با تأکید بر این نکته که مدارا یک تاکتیک برای برخورد با دیگران نیست، افزود: مدارا با طبیعت انسان پیوند دارد. مدارا یک تاکتیک نیست که بر اساس نیازهای روز از آن استفاده کرد. و امام موسی صدر از جمله کسانی هستند که مدارا جزو ذات رفتارشان است. در تاریخ شفاهی هم نمونههای فراوانی از برخوردهای مداراجویانه وی وجود دارد.
خواهرزاده امام موسی صدر ادامه داد: اگر امام صدر مدارا را به عنوان تاکتیک برمی گزید، هیچگاه این حد از محبوبیت در مورد وی شکل نمیگرفت، چرا که مدارا در ذات رفتار امام موسی صدر وجود دارد. ایشان یک جمله مشهور دارند، که اگر کشوری مثل لبنان با این تنوع و تکثر وجود نمیداشت، مصلحت ایجاب میکرد که چنین کشوری را ایجاد بکنیم. بنابراین تفکر امام موسی صدر یک تفکر آمیخته به مداراست.
وی افزود: به همین دلیل فکر میکنم که یکی از بزرگترین فعالیتهای ما این باید باشد که مدارا را جز اولین برنامه های درسی کودکان در مدرسه و به طور کلی نظام آموزشی قرار دهیم و وارد شخصیت آنها بکنیم. چون در آینده امکان زندگی بدون مدارا وجود نخواهد داشت و در جهان بدون مدارا زیستن امکانپذیر نیست.
داماد امام موسی صدر خاطرنشان کرد: طبیعت بشری اینگونه است که هرچه بیشتر از نظر فکری رشد کند، بیشتر به مدارا پناه میآورد. اما اکنون با نگاهی به منطقه خاورمیانه میتوان دریافت که این منطقه از مدارا در حال فاصله گرفتن است. در حال حاضر خوب است که متفکران ایران و اسلام این مسئله را بررسی کنند که چرا مردم این منطقه در حالی که تفکر مدارا و رجال عملگرای طرفدار مدار را داشته، از مدارا فاصله گرفتهاند.
وی با اشاره به ظرفیتهای مکانی منطقه خاورمیانه برای مدارا و تحمل پذیری گفت: ایران و کشورهای شبیه ایران مانند لبنان که تنوعی از ادیان و فرهنگها را در دل خود دارند، از نظر جغرافیای سیاسی در جایی قرار گرفتهاند که مشربهای فکری، ادبی و هنری فلسفی شرق و غرب با یکدیگر در تعامل هستند، بنابراین ظرفیتهای مکانی، خود عامل پرورش مداراست.
وی افزود: بنابراین اگر من در ساختمانی زندگی بکنم که یکی از همسایگانم مسیحی، یکی مارکسیست، یکی سنی، یک همسایهام دروزی و همسایه دیگرم یهودی باشد، خود این مسئله ترکیبی از مدارا را ایجاد میکند. به یاد میآورم در همین تهران قدیم سه مغازه کنار هم قرار داشتند که یکی از آنها کلیمی بود، دیگری مسیحی و دیگری مسلمان بودند و ظهر با یکدیگر غذا میخوردند. بنابراین این ظرف مکانی خود میتواند الگویی برای مدارا باشد.
گفتنی است، روز شانزدهم نوامبر (25 آبان) از سوی سازمان جهانی یونسکو روز جهانی مدارا نامیده شده است و اعلامیه اصول مدارا در بیست و هشتمین نشست کنفرانس عمومی سازمان یونسکو در سال ۱۹۹۵ به تصویب رسید.