۱۸ فروردین برابر است با سالروز سخنرانی امام موسی صدر در نهاد هماندیشی لبنان (دارالندوه اللبنانیه). امام موسی صدر در ۶ آوریل سال ۱۹۶۴ با موضوع «تأملی در سفر مرجع شیعیان به مکه» در این نهاد سخن گفته است.
به گزارش روابط عمومی مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، دارالندوه اللبنانیه (نهاد هماندیشی لبنان) که به همت میشل اسمر، پایه گذاری شد، در پی ایجاد فضای «گفتوگو» بین اسلام و مسیحیت و آشنایی پیروان این دو دین و دیگر فرقهها با یکدیگر بوده است.
🔶 سخنرانی امام موسی صدر به مناسبت سفر مرجع شیعیان به مکه/ تنوع و تکثر ادیان و نقش پیامبران در هدایت بشرمیشل اسمر در توضیح سخنرانی امام موسی صدر با موضوع «تأملی در سفر مرجع شیعیان به مکه» در آوریل سال ۱۹۶۴ گفته است: «ما در روزنامه خبر سخنرانی سید موسی صدر در این انجمن را اعلام کردیم و هدف خویش را از این برنامه توضیح دادیم. حدود دو ماه است که خبر سفر مرجع شیعیان، سید محسن حکیم که در نجف زندگی میکند به مکه و مدینه منتشر شده است. این سفر امسال صورت میگیرد. بر این اساس، این نهاد تمایل داشت که از دانشمندی متخصص در امور مرتبط به مذهب شیعه دعوت کند تا دربارة این رویداد سخنرانی و جوانب این سفر را برای همة لبنانیها بیان کند. هدف نهاد از این اقدام این است که اموری که باید همة لبنانیها بدانند، آشکار بیان شود و مذاهب مختلف لبنانی با آزاداندیشی با یکدیگر ارتباط پیدا کنند. سید موسی صدر نیز به درخواست ما پاسخ مثبت داد.»
امام موسی صدر در این سخنرانی به تشیع، فقه، اجتهاد، مرجع عام، حج، مکه، رسالت الاهی و تنوع و تکثر ادیان پرداخته و در بخشی از آن
میگوید: «خداوند براي انسان فطرتي سالم و وجداني آگاه خلق کرد كه رسول اول و رسول باطني اوست و وي را به راه راست هدايت ميكند تا انسان احساس كند که جزئي از جهان و هستي است و او و جهان يكديگر را تكميل ميكنند؛ او بخشي از جهان است نه تمام آن؛ او فرد است و نه شخص. با اين احساس بشر در ابتداي خلقت زندگي سعادتمندی داشت... سپس، جهل بر انسان چيره گشت و برادر خود را دشمن و همراه خود را رقيب و مزاحم دانست. از خود و خانواده و قبيلة خود بتهایی ساخت و آنها را عبادت كرد و خداياني در برابر خداي يكتا قرار داد. از اين زمان اختلافها شکل گرفت و انسان با بحران شديدي مواجه شد و از آتشي كه با دست خود به وجود آورده بود، رنج برد.»
امام موسی صدر درباره نقش پیامبران برای حل این مشکل عنوان میکند: «
خداوند پيامبران را براي حل اين مشكلات و براي راهنمايي انسان به سوي راه حق و بيدار كردن وجدان او و هدايت كردن او به سوي صلاح فرستاد. خداوند پيامبران را برانگيخت تا مردم را به جايگاه اصلي خويش بازگردانند و به راهي هدايت كنند كه از انسان و از حقيقت انسانِ صاحب اراده و استقلال در انديشه كه جزئي از خانوادة بشريت و جزئي از هستي و جزئی از گذشته و آينده و حلقة برجسته در اين زنجيرة ازلي و ابدي است، آغاز میشود... پيامبران حركت انسان را با همة هستي هماهنگ کردند. بنابراین، همة هستي خداوند را تسبيح و در برابر وي سجده میكند و وي را بزرگ میشمارد. آنان هدف اصلي را تبيين كردند که همان تخلق به اخلاق الهي و رسيدن مقام خلیفه اللهی است؛ راهي كه ناكامي در آن نیست و همة آن پيروزي و موفقيت است.»
امام موسی صدر در ادامه درباره رسیدن به هدف و آزادی بندگان توضیح می دهد: «در نزد پيامبران رسيدن به هدف هر اندازه شريف باشد، شرط اصلي پيروزي نيست، بلكه آنچه مطلوب است، سعي و تلاش براي رسيدن به هدف است. بنابراين، در راهي كه انبيا ترسيم كردهاند شكست و يا اشتباه معنا ندارد، هر گامي در اين راه عبادت است و هر عملي تسبيح و برای هر نيرويي اعم از نيروي ظاهري و باطني پاداش و در هر نتيجهای همه مشارکت دارند... آنان نداي آزادي انسان سر دادند، آزادي از بندگي انسانهاي ديگر، آزادي از بندگي اشیا، آزادي از هواي نفس. آزادي در ديدگاه انبيا مطلق است و حد و حدودي ندارد. آزاديای كه با آزادي ديگران در تنافي و تعارض باشد، آزادي نيست، چون اين آزادي اطاعت و عبادت هواي نفس است. كسي كه از هواي نفس خويش آزاد و رهاست، آزادي وي با آزادي ديگران تعارضي نخواهد داشت. پيامبران اين برنامه را ارائه کرده و رسالت خويش را انجام دادند و اعلام كردند که تفاوت در خلقت و انديشه و استعدادها و دين بايد در راه سعادت و مصلحت انسان باشد و وسيلة رقابت در حركت به سوي برتري.»
قسمتی از این سخنرانی امام موسی صدر به تازگی در بخش «اندیشه» سایت منتشر شده که می توانید
اینجا بخوانید.
🔶 تلاش برای گفتوگو و نزدیکی پیروان ادیاناین نهاد در مدت زمان فعالیت خود سلسله سخنرانیهایی با عنوان «مسیحیت و اسلام در لبنان» با حضور اندیشمندان دینی لبنان برگزار کرده که بسیار تاثیرگذار بوده است.
میشل اسمر در توضیح این سلسله سخنرانیها گفته است: «موضوع این سخنرانیها مسیحیت و اسلام در هر زمان و هر مکان است با این تفاوت مهم که راه حل های ارائه شده، دستاورد اندیشۀ لبنانی است و قلم لبنانی آن را تدوین کرده است. از نظر نهاد هم اندیشی، آقایان نصری سلهب، جرج خضر، فرانسوا دوبره لاتور، یوسف ابوحلقه، موسی صدر و حسن صعب انسانهای صادق و متعهدی هستند که در زندگی شخصی و فعالیت های عمومی خود شاهد برزادۀ بیت لحم و بر فرزند قریس گواهاناند. آنها تصویری زنده از غنای روحی و معنوی لبنان هستند. از این رو، از آنان درخواست کردیم دربارۀ آنچه آنها و غیر آنها در جوامع امروزی شاهد آن هستند، برای ما توضیح دهند. افزون بر آن، از دو نفر از یاوران آنها در زمینۀپایبندی به مسألۀ لبنان، آقایان یواکیم مبارک و صبحی الصالح خواستیم دربارۀ پیوند متقابل میان مسیحیت و اسلام در لبنان بیندیشند و آن را بررسی کنند تا بتوانیم به گفت وگویی سازنده میان این دو دست یابیم که امید داریم برای لبنان و همۀ مردم لبنان سودمند باشد.»
او درباره امام موسی صدر میگوید: «دوست ما سید موسی صدر یک پیشوای دینی محبوب و افزون بر آن، رهبر فکری تأثیرگذاری است که از یک سو سیراب از میراث اسلامی است و از سوی دیگر فرزند پویای قرن بیستم است. ما در سخنرانی ایشان به همخوانی آن میراث بافرهنگ این قرن پی خواهیم برد.»
🔶 بنیاد هماندیشی لبنان از زبان امام موسی صدرامام موسی صدر نیز در تاریخ ۲۴ می۱۹۶۵ با موضوع «اسلام و فرهنگ قرن بیستم» در سلسله نشستهای «مسیحیت و اسلام در لبنان» سخنرانی کرده است.
امام موسی صدر در آغاز سخنانش توضیحاتی درباره بنیاد هماندیشی لبنان میدهد. امام صدر میگوید: «بنیاد هماندیشی لبنان، از مهمترین تریبونهای خاور عربی است که بزرگان اندیشه و هنر و سیاست در جهان بر فراز آن سخن میگویند. پرچمداران عالم و حقیقتپژوهان با حضور در این جلسات، یا با شنیدن خلاصهای از سخنرانیهای این مرکز، که از رادیو لبنان پخش میشود، یا با خواندن آنها در مجله الندوه و دیگر مجلات و روزنامهها، از محتوای آنها مطلع میگردند. از این رو، کسی که در این مرکز سخن میگوید، فراروی خویش گوشهایی شنوا و دلهایی گشاده و ذهنهایی نقاد مییابد و خود را در میان طبقهای از رهبران فکری و علمی میبیند.»
متن کامل سخنرانی «اسلام و فرهنگ قرن بیستم» را میتوانید
اینجا بخوانید.